2. ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ - ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ (PRE-PRIMARY EDUCATION - ISCED LEVEL 0)
3. ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ( COMPULSORY EDUCATION - ISCED LEVELS 1 AND 2)
3.1. ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ - ISCED LEVEL 1)
3.2. ΓΥΜΝΑΣΙΟ (Α´ ΚΥΚΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ - ISCED LEVEL 2)
4. ΕΝΙΑΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΚΑΙ Τ.Ε.Ε. (Β´ ΚΥΚΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ- ISCED LEVEL 3)
4.1. ΕΝΙΑΙΟ ΛΥΚΕΙΟ Δομή, διάρκεια και στόχος Εκπαιδευτικά προγράμματα Εξετάσεις
4.2. Τεχνικά Επαγγελματικά Εκπαιδευτήρια (Τ.Ε.Ε.) Δομή, διάρκεια και στόχος Εκπαιδευτικά προγράμματα Εξετάσεις και επίπεδο επαγγελματικής εκπαίδευσης Πρόσθετη διδακτική στήριξη Οριζόντια μετακίνηση μεταξύ Ενιαίου Λυκείου και Τ.Ε.Ε
5. ΑΡΧΙΚΗ ΚΑΙ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ (POST SECONDARY VOCATIONAL TRAINING - ISCED LEVEL 4)
5.1. ΑΡΧΙΚΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ Δομή, διάρκεια και στόχος Εκπαιδευτικά προγράμματα Εξετάσεις - Αποκτηθέντα προσόντα
5.2. ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ Δομή, διάρκεια και στόχος Φορείς - Εκπαιδευτικά προγράμματα Εξετάσεις - Αποκτηθέντα προσόντα
5.3. Ιδιωτικα εργαςτηρια ελευθερων σπουδων
6. ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ (ISCED LEVEL 5)
6.1. ΑΝΩΤΑΤΗ ΚΑΙ ΑΝΩΤΕΡΗ ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Δομή και στόχος Ανώτατη Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση Ανώτατη Τεχνολογική Εκπαίδευση Το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο Ανώτερη Εκπαίδευση Προϋποθέσεις Εισαγωγής Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και Προγράμματα σπουδών
Το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα [1] περιλαμβάνει την Προσχολική Εκπαίδευση, την Πρωτοβάθμια, τη Δευτεροβάθμια (Α` Κύκλος και Β` Κύκλος) και την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.
Γλώσσα φοίτησης: Πρόσβαση στο Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα σε όλες τις βαθμίδες της δημόσιας εκπαίδευσης έχουν όλοι οι Έλληνες, καθώς και κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις όλοι οι αλλοδαποί ενδιαφερόμενοι. Η παρακολούθηση των σπουδών απαιτεί τη γνώση της ελληνικής γλώσσας, ενώ στις ανώτερες βαθμίδες εκπαίδευσης η γνώση μιας δεύτερης γλώσσας είναι επιθυμητή ή και, σε ορισμένες περιπτώσεις, υποχρεωτική. Λειτουργούν σχολεία παλιννοστούντων, τάξεις υποδοχής και φροντιστηριακά τμήματα για τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας και επιπλέον υπάρχουν σχολεία διαπολιτισμικής εκπαίδευσης στα οποία φοιτούν παιδιά με πολιτιστικές, θρησκευτικές και γλωσσικές ιδιαιτερότητες. Για την εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση απαιτείται πιστοποιητικό γλωσσομάθειας της ελληνικής γλώσσας για τους αλλοδαπούς φοιτητές.
Δίδακτρα και Υποτροφίες: Κατά κύριο λόγο, η παιδεία στην Ελλάδα σε όλες τις βαθμίδες της δημόσιας εκπαίδευσης παρέχεται δωρεάν. Η καταβολή διδάκτρων είναι υποχρεωτική μόνο για τη φοίτηση στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, για ορισμένα προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών και για τη φοίτηση στη μεταδευτεροβάθμια επαγγελματική κατάρτιση.
Σε περιορισμένο αριθμό λειτουργούν ιδιωτικά εκπαιδευτήρια στην προσχολική, στην πρωτοβάθμια και στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, όπου απαιτείται η καταβολή διδάκτρων. Επίσης, υπάρχουν και ορισμένα ξένα ιδιωτικά σχολεία που ακολουθούν ξένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, τα οποία λειτουργούν σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου περί ξένων σχολείων.
Υποτροφίες χορηγούνται από το `Ιδρυμα Κρατικών Υποτροφιών (Ι.Κ.Υ. - www.iky.gr) και από άλλους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς τόσο σε μαθητές-φοιτητές που προέρχονται από την Ελλάδα και τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.), όσο και σε φοιτητές εκτός Ε.Ε. για την πραγματοποίηση των σπουδών τους στα Ιδρύματα της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Επίσης, χορηγούνται υποτροφίες σε πτυχιούχους Πανεπιστημίων και Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων για μεταπτυχιακές ή μεταδιδακτορικές σπουδές στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό. Τέλος, το Ι.Κ.Υ. χορηγεί υποτροφίες σε μαθητές των Τεχνικών Επαγγελματικών Εκπαιδευτηρίων της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Παράλληλα, υπάρχουν υποτροφίες για τους καταρτιζόμενους στα Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (Ι.Ε.Κ.) που χορηγούνται από τον Οργανισμό Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (Ο.Ε.Ε.Κ.- www.oeek.gr).
2. ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ - ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ (PRE-PRIMARY EDUCATION - ISCED LEVEL 0)
Η προσχολική εκπαίδευση παρέχεται στα Νηπιαγωγεία. Η φοίτηση στο Νηπιαγωγείο διαρκεί δύο χρόνια, από την ηλικία των τεσσάρων μέχρι των έξι ετών.
Το Νηπιαγωγείο έχει ως στόχο την υποστήριξη και ενίσχυση της εκπαιδευτικής διαδικασίας και της διαδικασίας κοινωνικοποίησης που παρέχεται από την οικογένεια. Επιδιώκει την ενίσχυση της ψυχοκινητικής, κοινωνικής, συναισθηματικής, νοητικής και ηθικής ανάπτυξης των νηπίων, τόσο σε ατομικό όσο και σε ομαδικό επίπεδο. Ενισχύει την αισθητική καλλιέργεια, την πνευματική ανάπτυξη, τη συνολική ανάπτυξη κινητικών και πνευματικών δεξιοτήτων.
Στην Ελλάδα έχει επίσης θεσμοθετηθεί η λειτουργία του Ολοήμερου Νηπιαγωγείου με διευρυμένο ωράριο δημιουργικής απασχόλησης για τα νήπια και σταδιακά εντάσσονται σ´ αυτό τα νηπιαγωγεία της χώρας. Επίσης, λειτουργούν και Ειδικά Νηπιαγωγεία για νήπια με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.
Η φοίτηση στο Νηπιαγωγείο αποτελεί στάδιο προετοιμασίας που συμβάλει στην ένταξη των παιδιών στο Δημοτικό Σχολείο.
3. ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ( COMPULSORY EDUCATION - ISCED LEVELS 1 AND 2)
Η Υποχρεωτική Εκπαίδευση στην Ελλάδα διαρκεί εννέα έτη, ξεκινώντας από την ηλικία των έξι μέχρι των δεκαπέντε ετών, και περιλαμβάνει το Δημοτικό Σχολείο και το Γυμνάσιο.
3.1. ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ - ISCED LEVEL 1)
Το Δημοτικό Σχολείο ανήκει στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Η φοίτηση σε αυτό είναι υποχρεωτική και διαρκεί έξι χρόνια, από την ηλικία των έξι μέχρι των δώδεκα ετών.
Το Δημοτικό Σχολείο έχει ως βασικό στόχο την ολόπλευρη, αρμονική και ισόρροπη πνευματική και σωματική ανάπτυξη των μαθητών, ώστε, ανεξάρτητα από φύλο και καταγωγή, να έχουν τη δυνατότητα να εξελιχθούν σε ολοκληρωμένες προσωπικότητες και να ζήσουν δημιουργικά.
Κατά τη διάρκεια της φοίτησης στο Δημοτικό Σχολείο διαμορφώνεται και διευρύνεται η σχέση μεταξύ της δημιουργικής δραστηριότητας και της μελέτης αντικειμένων, καταστάσεων και φαινομένων και αναπτύσσονται οι μηχανισμοί που ενισχύουν την αφομοίωση της γνώσης. Το Δημοτικό Σχολείο βοηθάει τους μαθητές να κατανοήσουν θεμελιώδεις έννοιες και βαθμιαία να αποκτήσουν την ικανότητα να ανάγονται στην περιοχή της αφηρημένης σκέψης και να χειρίζονται ορθά τον προφορικό και γραπτό λόγο.
Στην Ελλάδα σταδιακά εφαρμόζεται η λειτουργία του Ολοήμερου Δημοτικού Σχολείου με διευρυμένο ωράριο λειτουργίας και εμπλουτισμένο αναλυτικό πρόγραμμα, όπου εντάσσονται κατά προτεραιότητα τα παιδιά των εργαζόμενων γονέων, καθώς και Προγράμματα Ενισχυτικής Διδασκαλίας για μαθητές που παρουσιάζουν μαθησιακές δυσκολίες και για αλλοδαπούς μαθητές. Επίσης, λειτουργούν Ειδικά Σχολεία και Τάξεις Ένταξης για παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Τέλος, στο πλαίσιο της Εκπαίδευσης Ενηλίκων και της Δια βίου μάθησης, λειτουργούν Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας, στα οποία δίνεται η δυνατότητα σε νέους από 18 έως 30 ετών που είχαν εγκαταλείψει το σχολείο, να ολοκληρώσουν την υποχρεωτική εννιάχρονη εκπαίδευση (Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας Δημοτικής και Γυμνασιακής Εκπαίδευσης). Στα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας Δημοτικής Εκπαίδευσης εφαρμόζονται ειδικά προγράμματα ταχύρυθμης δημοτικής εκπαίδευσης. Στους αποφοίτους χορηγείται απολυτήριος τίτλος, ισότιμος προς το απολυτήριο του Δημοτικού.
Η διαδικασία προαγωγής των μαθητών του Δημοτικού Σχολείου από τάξη σε τάξη γίνεται χωρίς εξετάσεις, εφόσον αυτοί έχουν φοιτήσει για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από το μισό του διδακτικού έτους και εφόσον κατά την κρίση του δασκάλου τους ανταποκρίνονται στους όρους αξιολόγησης που αποδεικνύουν το βαθμό κατάκτησης των γνώσεων που αντιστοιχούν στην τάξη στην οποία φοιτούν. Στο τέλος κάθε διδακτικού έτους δίνεται στους μαθητές τίτλος προόδου.
Με την ολοκλήρωση της ΣΤ´ τάξης περατώνεται η φοίτηση στο Δημοτικό Σχολείο και εκδίδεται Τίτλος Σπουδών, ο οποίος διαβιβάζεται υπηρεσιακώς σε Γυμνάσιο της περιοχής προκειμένου οι μαθητές να συνεχίσουν τη φοίτησή τους σ' αυτό.
3.2. ΓΥΜΝΑΣΙΟ (Α´ ΚΥΚΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ - ISCED LEVEL 2)
Το Γυμνάσιο καλύπτει τα τρία τελευταία χρόνια της υποχρεωτικής εκπαίδευσης και αποτελεί τον πρώτο κύκλο της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Στο Γυμνάσιο φοιτούν μαθητές από την ηλικία των δώδεκα μέχρι των δεκαπέντε ετών.
Η εκπαίδευση που παρέχεται στο Γυμνάσιο, όπως αναφέρεται στο σχετικό Νόμο, έχει ως στόχο να προωθήσει την ολόπλευρη ανάπτυξη των μαθητών με βάση τις δυνατότητες που έχουν στην ηλικία αυτή και τις απαιτήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν στη ζωή. Ειδικότερα, το Γυμνάσιο βοηθά τους μαθητές να διευρύνουν το σύστημα αξιών τους, να συμπληρώσουν και να συνδυάσουν την κατάκτηση της γνώσης με τους ανάλογους κοινωνικούς προβληματισμούς, να καλλιεργήσουν τη γλωσσική τους έκφραση, να αναπτύξουν ομαλά το σώμα τους, να γνωρίσουν τις διάφορες μορφές της τέχνης, να διαμορφώσουν αισθητικό κριτήριο, να συνειδητοποιήσουν τις δυνατότητες, κλίσεις, δεξιότητες και ενδιαφέροντά τους.
Λειτουργούν ημερήσια Γυμνάσια καθώς και μερικά εσπερινά. Στα εσπερινά Γυμνάσια γίνονται δεκτοί εργαζόμενοι μαθητές εφόσον έχουν συμπληρώσει το 14ο έτος της ηλικίας τους. Επίσης, στην Ελλάδα λειτουργούν Μουσικά Γυμνάσια, Γυμνάσια Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης και Γυμνάσια με τμήμα Αθλητικής Διευκόλυνσης.
Για τους μαθητές του Γυμνασίου με μαθησιακές δυσκολίες, καθώς και για τους αλλοδαπούς μαθητές παρέχεται Ενισχυτική Διδασκαλία με την παρακολούθηση ιδιαίτερου προγράμματος στα μαθήματα στα οποία έχουν δυσκολίες. Παράλληλα, λειτουργούν Ειδικά Γυμνάσια και Τάξεις Ένταξης για παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Τέλος, στο πλαίσιο της Εκπαίδευσης Ενηλίκων και της Δια βίου μάθησης, λειτουργούν Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας Γυμνασιακής Εκπαίδευσης όπου εφαρμόζονται ειδικά προγράμματα ταχύρυθμης γυμνασιακής εκπαίδευσης. Στους αποφοίτους χορηγείται απολυτήριος τίτλος, ισότιμος προς το απολυτήριο του Γυμνασίου.
Η αξιολόγηση στο Γυμνάσιο προκύπτει συνθετικά από την καθημερινή προφορική εξέταση και την όλη συμμετοχή του μαθητή στη διδακτική-μαθησιακή διαδικασία, τις ολιγόλεπτες γραπτές δοκιμασίες, τις ωριαίες υποχρεωτικές γραπτές δοκιμασίες, που γίνονται χωρίς προειδοποίηση κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους, και, τέλος, τις γραπτές ανακεφαλαιωτικές εξετάσεις μετά τη λήξη των μαθημάτων στο τέλος του έτους.
Στο τέλος του σχολικού έτους οι μαθητές που δε συμπληρώνουν βαθμό προαγωγής σε κάποια μαθήματα, παραπέμπονται σε συμπληρωματική εξέταση το Σεπτέμβριο. Εκείνοι που δεν κρίνονται άξιοι προαγωγής οφείλουν να φοιτήσουν και πάλι στην ίδια τάξη ή εφόσον πρόκειται για μαθητές της τελευταίας τάξης του Γυμνασίου, έχουν δικαίωμα να προσέρχονται σε επαναληπτική εξέταση στις προβλεπόμενες εξεταστικές περιόδους. Οι απόφοιτοι Γυμνασίου λαμβάνουν Απολυτήριο Τίτλο, ο οποίος τους παρέχει τη δυνατότητα ένταξης στο Β´ Κύκλο της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Επίσης, απόφοιτοι Γυμνασίου, ηλικίας άνω των 18 ετών, μπορούν να γίνουν δεκτοί σε Τμήματα των Ι.Ε.Κ., σε συγκεκριμένες ειδικότητες, όπου φοιτούν μέχρι 2 εξάμηνα και αποκτούν Πιστοποιητικό Επαγγελματικής Κατάρτισης επιπέδου 1.
4.ΕΝΙΑΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΚΑΙ Τ.Ε.Ε. (Β´ ΚΥΚΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ- ISCED LEVEL 3)
Μετά την αποφοίτησή τους από το Γυμνάσιο, οι μαθητές συνεχίζουν στο Β´ κύκλο της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης επιλέγοντας μεταξύ Ενιαίου Λυκείου και Τεχνικού Επαγγελματικού Εκπαιδευτηρίου (Τ.Ε.Ε.). Ο Β´ Κύκλος Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης δεν ανήκει στην υποχρεωτική εκπαίδευση.
4.1. ΕΝΙΑΙΟ ΛΥΚΕΙΟ
Δομή, διάρκεια και στόχος
Το Eνιαίο Λύκειο θεσμοθετήθηκε με την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1997, με το Ν. 2525, και αντικατέστησε τους παλαιούς τύπους λυκείων. Στόχος του είναι η ολόπλευρη ανάπτυξη των ικανοτήτων - δεξιοτήτων του μαθητή και η προετοιμασία του ώστε να αναλάβει υπεύθυνο ρόλο μέσα στη σύγχρονη κοινωνία. Κύρια χαρακτηριστικά του είναι η έμφαση στη γενική παιδεία και η μεγάλη δυνατότητα που παρέχει για οριζόντια και κάθετη μετακίνηση στις άλλες ισότιμες ή ανώτερες βαθμίδες του εκπαιδευτικού συστήματος.
Το Ενιαίο Λύκειο αποτελείται από 3 τάξεις και η φοίτηση διαρκεί τρία χρόνια. Η εισαγωγή των αποφοίτων του Γυμνασίου στην Α´ τάξη γίνεται χωρίς εξετάσεις.
Εκπαιδευτικά προγράμματα
Στην Α´ τάξη του Ενιαίου Λυκείου το πρόγραμμα αποτελείται από μαθήματα Γενικής Παιδείας, τα οποία είναι κοινά για όλους τους μαθητές. Στη Β´ τάξη οι μαθητές είναι υποχρεωμένοι να επιλέξουν μία από τις ακόλουθες Κατευθύνσεις: Θεωρητική, Θετική ή Τεχνολογική. Έχουν, ωστόσο, τη δυνατότητα να αλλάξουν κατεύθυνση, αν το επιθυμούν, μέχρι τα μέσα Οκτωβρίου του εκάστοτε έτους. Την κατεύθυνση που θα επιλέξουν τελικά ακολουθούν υποχρεωτικά και στη Γ´ τάξη. Τα μαθήματα κατεύθυνσης στη Β´ Λυκείου είναι τρία και καλύπτουν 6 ώρες την εβδομάδα. Στη Γ´ Λυκείου τα μαθήματα κατεύθυνσης είναι τέσσερα και καλύπτουν 12 ώρες την εβδομάδα. Παράλληλα οι μαθητές του Ενιαίου Λυκείου της Β´ και Γ´ τάξης παρακολουθούν και μαθήματα γενικής παιδείας, που καλύπτουν 23 και 16 διδακτικές ώρες την εβδομάδα σε κάθε τάξη αντίστοιχα.
Εξετάσεις
Στο τέλος της Β´ και της Γ´ τάξης του Ενιαίου Λυκείου οι μαθητές δίνουν εξετάσεις τόσο σε επίπεδο σχολικής μονάδας όσο και σε εθνικό επίπεδο για να προαχθούν στην Γ´ τάξη ή να αποκτήσουν Απολυτήριο Ενιαίου Λυκείου αντίστοιχα.
Οι κάτοχοι Απολυτηρίου Ενιαίου Λυκείου έχουν τις εξής δυνατότητες:
Να μπουν στην αγορά εργασίας εργαζόμενοι στο δημόσιο ή ιδιωτικό τομέα
Να εισαχθούν στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (Πανεπιστήμια) ή στα Ανώτατα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (Τ.Ε.Ι) της χώρας, συμμετέχοντας στις εξετάσεις που πραγματοποιούνται κάθε χρόνο στο εθνικό επίπεδο σε πέντε μαθήματα γενικής παιδείας και σε τέσσερα μαθήματα κατεύθυνσης.
Να εισαχθούν σε δημόσια ή ιδιωτικά Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (Ι.Ε.Κ) και να αποκτήσουν Δίπλωμα Επαγγελματικής Κατάρτισης επιπέδου μεταδευτεροβάθμιας επαγγελματικής κατάρτισης.
Εκτός από τα ημερήσια λειτουργούν και Ενιαία Εσπερινά Λύκεια με τετραετή φοίτηση για τους εργαζόμενους νέους. Επίσης λειτουργούν Ενιαία Μουσικά Λύκεια, Ενιαία Εκκλησιαστικά Λύκεια, Ενιαία Λύκεια με Τμήμα Αθλητικής Διευκόλυνσης και Ενιαία Λύκεια Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης, καθώς και Ενιαία Λύκεια Ειδικής Αγωγής και Τάξεις Ένταξης για μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.
4.2. Τεχνικά Επαγγελματικά Εκπαιδευτήρια (Τ.Ε.Ε.)
Δομή, διάρκεια και στόχος
Τα Τ.Ε.Ε. υπάγονται στο Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (ΥΠ.Ε.Π.Θ. - www.ypepth.gr), ενώ επίσης λειτουργούν Τ.Ε.Ε. υπό την εποπτεία και άλλων Υπουργείων, καθώς και Τ.Ε.Ε. μαθητείας του Οργανισμού Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (Ο.Α.Ε.Δ. - www.oaed.gr). Στόχος τους, σύμφωνα με το Ν. 2640/1998, είναι ο συνδυασμός της γενικής παιδείας με την εξειδικευμένη τεχνική και επαγγελματική γνώση, με σκοπό την επαγγελματική ένταξη στην αγορά εργασίας.
Εκτός από τα ημερήσιαλειτουργούν και εσπερινά Τ.Ε.Ε. για εργαζόμενους έως 50 ετών που επιθυμούν να βελτιώσουν τη θέση τους στην αγορά εργασίας. Οι υποψήφιοι εισάγονται χωρίς εξετάσεις με απαραίτητη προϋπόθεση να είναι κάτοχοι απολυτηρίου Γυμνασίου ή άλλου ισότιμου τίτλου του εξωτερικού.
Η φοίτηση στα Τ.Ε.Ε. διαρκεί έως και 3 χρόνια και οργανώνεται σε δύο αυτοτελείς Κύκλους Σπουδών, οι οποίοι περιλαμβάνουν επιμέρους τομείς και ειδικότητες. Ο πρώτος κύκλος διαρκεί δύο χρόνια και ο δεύτερος ένα χρόνο, ενώ για τα εσπερινά προστίθεται ένα έτος για τον πρώτο κύκλο και ένα εξάμηνο για τον δεύτερο.
Εκπαιδευτικά προγράμματα
Το πρόγραμμα διδασκαλίας περιλαμβάνει βασικά μαθήματα Γενικής Παιδείας, καθώς και Τεχνολογικά (θεωρητικά και εργαστηριακά) μαθήματα των επιμέρους Τομέων και Ειδικοτήτων. Οι Τομείς που λειτουργούν και στους δύο κύκλους σπουδών είναι οι ακόλουθοι: μηχανολογικός, ηλεκτρονικός, ηλεκτρολογικός, εφαρμοσμένων τεχνών, κλωστοϋφαντουργίας και ένδυσης, κατασκευών, οικονομίας και διοίκησης, γεωπονίας-τροφίμων-περιβάλλοντος, υγείας και πρόνοιας, χημικών εργαστηριακών εφαρμογών, ναυτικός και ναυτιλιακός, πληροφορικής και δικτύων Η/Υ, κομμωτικής και αισθητικής. Ο αριθμός των Τομέων που λειτουργούν σε κάθε Τ.Ε.Ε. εξαρτάται από τις τοπικές κοινωνικοοικονομικές συνθήκες, τον αριθμό και τις προτιμήσεις των μαθητών. Οι Τομείς διαιρούνται σε επιμέρους Ειδικότητες στη Δεύτερη τάξη του Α΄ κύκλου και στον Β΄ κύκλο σπουδών. Για την εργαστηριακή άσκηση των μαθητών λειτουργούν ως χωριστές σχολικές μονάδες τα Σχολικά Εργαστηριακά Κέντρα (Σ.Ε.Κ.).
Οι απόφοιτοι του Α΄ κύκλου σπουδών στα Τ.Ε.Ε. μπορούν:
Να πάρουν άδεια ασκήσεως επαγγέλματος ανάλογα με την ειδικότητα που έχουν ακολουθήσει και τις κείμενες διατάξεις.
Να συνεχίσουν τις σπουδές τους στο Β΄ κύκλο του Τ.Ε.Ε.
Οι απόφοιτοι του Β΄ κύκλου σπουδών στα Τ.Ε.Ε. μπορούν:
Να πάρουν άδεια ασκήσεως επαγγέλματος ανάλογα με την ειδικότητα που έχουν ακολουθήσει και τις κείμενες διατάξεις.
Να εγγραφούν σε μεταδευτεροβάθμιο Ι.Ε.Κ. φοιτώντας στο 2ο έτος σπουδών σε αντίστοιχη ειδικότητα ή στο 1ο έτος σε οποιαδήποτε άλλη ειδικότητα.
Να εισαχθούν στα Τ.Ε.Ι. σε τμήματα αντίστοιχης ή συναφούς ειδικότητας, κατόπιν εξετάσεων σε πανελλαδικό επίπεδο σε 2 μαθήματα Γενικής Παιδείας και 1 μάθημα Ειδικότητας.
Εξετάσεις και επίπεδο επαγγελματικής εκπαίδευσης
Μετά την ολοκλήρωση του Α΄ κύκλου σπουδών διενεργούνται εξετάσεις εντός του σχολείου σε όλα τα διδαχθέντα μαθήματα. Με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων καθορίζονται ορισμένα βασικά μαθήματα για κάθε ειδικότητα, στα οποία οι εξετάσεις γίνονται με κοινά θέματα σε νομαρχιακό επίπεδο. Στους επιτυχόντες χορηγείται Πτυχίο Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης επιπέδου 2 και θεωρούνται ικανοί να εκτελέσουν αυτόνομα εξειδικευμένη, κυρίως χειρωνακτική εργασία.
Μετά την ολοκλήρωση του Β΄ κύκλου σπουδών οι μαθητές παίρνουν, κατόπιν εξετάσεων που διενεργούνται με κοινά θέματα σε πανελλαδικό επίπεδο, Πτυχίο Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης επιπέδου 3 και θεωρούνται ικανοί να εκτελέσουν τεχνική εργασία που μπορεί να εκτελεστεί αυτόνομα ή και να συνεπάγεται ευθύνες πλαισίωσης και συντονισμού.
Πρόσθετη διδακτική στήριξη
Στους μαθητές του Ενιαίου Λυκείου και των Τ.Ε.Ε. που παρουσιάζουν μαθησιακά κενά, η Πολιτεία παρέχει δωρεάν Ενισχυτική Διδασκαλία (Πρόσθετη Διδακτική Στήριξη), μέσα στα σχολεία, τόσο σε μαθήματα Γενικής Παιδείας όσο και σε μαθήματα Ειδικότητας. Επίσης, λειτουργούν Τεχνικά Επαγγελματικά Εκπαιδευτήρια Ειδικής Αγωγής για μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.
Οριζόντια μετακίνηση μεταξύ Ενιαίου Λυκείου και Τ.Ε.Ε.
Τα Ενιαία Λύκεια συνδέονται με τα Τ.Ε.Ε. με οριζόντια διασύνδεση ώστε να είναι δυνατή η μετάβαση του μαθητή από το ένα στο άλλο εφόσον το επιθυμεί. Έτσι, ο απόφοιτος του Α´ κύκλου Τ.Ε.Ε. μπορεί να μεταβεί στην Β´ τάξη του Ενιαίου Λυκείου, ενώ αντίστροφα ο μαθητής του Ενιαίου Λυκείου μπορεί να μεταβεί στην Α´ τάξη του Α´ κύκλου των Τ.Ε.Ε. και στη Β´ τάξη του Α´ κύκλου των Τ.Ε.Ε. μόνο σε συγκεκριμένους τομείς.
5. ΑΡΧΙΚΗ ΚΑΙ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ (POST SECONDARY VOCATIONAL TRAINING - ISCED LEVEL 4)
5.1. ΑΡΧΙΚΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ
Δομή, διάρκεια και στόχος
Ο σχεδιασμός των δράσεων αρχικής κατάρτισης υπάγεται στις θεσμικές αρμοδιότητες του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. Οι κύριοι φορείς παροχής αρχικής κατάρτισης είναι τα Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (Ι.Ε.Κ.). Τα Ι.Ε.Κ., δημόσια και ιδιωτικά, λειτουργούν στο πλαίσιο του Εθνικού Συστήματος για την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση (Ε.Σ.Ε.Ε.Κ.) από το 1992, υπό την εποπτεία του "Οργανισμού Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης" (Ο.Ε.Ε.Κ.). Παράλληλα λειτουργούν Ι.Ε.Κ. υπό την εποπτεία άλλων Υπουργείων και φορέων, όπως ο Οργανισμός Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (Ο.Α.Ε.Δ.). Σκοπός των Ι.Ε.Κ. είναι η παροχή κάθε είδους επαγγελματικής κατάρτισης, αρχικής ή συμπληρωματικής, καθώς και η εξασφάλιση στους καταρτιζόμενους των ανάλογων προσόντων μέσω της παροχής επιστημονικών, τεχνικών, επαγγελματικών και πρακτικών γνώσεων και της καλλιέργειας των αντίστοιχων δεξιοτήτων, για την ομαλή ένταξή τους στην αγορά εργασίας και τη διασφάλιση της προσαρμογής τους στις μεταβαλλόμενες ανάγκες της παραγωγικής διαδικασίας. Στα Ι.Ε.Κ. γίνονται δεκτοί απόφοιτοι Ενιαίου Λυκείου ή παλαιών τύπων Λυκείου και Τεχνικών Επαγγελματικών Εκπαιδευτηρίων (Τ.Ε.Ε.). Η κατάρτιση για τους κατόχους Απολυτηρίου Λυκείου διαρκεί 4 εξάμηνα. Κάθε έτος κατάρτισης αποτελείται από δυο αυτοτελή εξάμηνα κατάρτισης (14 πλήρεις εβδομάδες κατάρτισης ανά εξάμηνο). Οι κάτοχοι Πτυχίου Τ.Ε.Ε. Β´ Κύκλου (ή ΤΕΛ) φοιτούν στα Ι.Ε.Κ. απευθείας στο 3ο εξάμηνο στην αντίστοιχη ειδικότητα (συνολική διάρκεια φοίτησης 1 έτους), ή επιλέγουν οποιαδήποτε άλλη ειδικότητα των Ι.Ε.Κ., φοιτώντας κανονικά 4 εξάμηνα. Σε ορισμένα Ι.Ε.Κ. λειτουργούν και Τμήματα συγκεκριμένων ειδικοτήτων που δέχονται και αποφοίτους Γυμνασίου, ηλικίας άνω των 18, οι οποίοι φοιτούν μέχρι 2 εξάμηνα.
Εκπαιδευτικά προγράμματα
Στη διάρκεια των εξαμήνων κατάρτισης οι καταρτιζόμενοι παρακολουθούν υποχρεωτικά θεωρητικά, εργαστηριακά και μικτά μαθήματα, στο πλαίσιο των προγραμμάτων σπουδών που καλύπτουν ευρύ φάσμα Τομέων και Ειδικοτήτων. Οι παρεχόμενες Ειδικότητες στα Ι.Ε.Κ. είναι 164 και προσφέρονται στο πλαίσιο των ακόλουθων Τομέων: πληροφορικής-τηλεπικοινωνιών-δικτύων, χρηματοπιστωτικών και διοικητικών υπηρεσιών, τροφίμων και ποτών, μεταφορών και τουρισμού, ηλεκτρολογίας-μηχανολογίας-ηλεκτρονικών, δομικών και συναφών κατασκευών, χημικής βιομηχανίας, εφαρμοσμένων τεχνών, εφαρμοσμένων τεχνών επιπέδου 1 (Γυμνασίου), ενέργειας-περιβάλλοντος, υγείας-αισθητικής-κοινωνικών υπηρεσιών, επικοινωνίας και μέσων μαζικής ενημέρωσης, ένδυσης και υπόδησης, πολιτισμού-αθλητισμού και γεωτεχνικός τομέας.
Για τη φοίτηση στα δημόσια Ι.Ε.Κ. απαιτούνται δίδακτρα για κάθε εξάμηνο κατάρτισης. Υπάρχει η δυνατότητα χορήγησης υποτροφίας, η οποία συνεπάγεται χρηματικές ελαφρύνσεις για τους καταρτιζόμενους. Επίσης, προβλέπεται για τους καταρτιζόμενους η δυνατότητα πραγματοποίησης επιδοτούμενης πρακτικής άσκησης. Το κόστος φοίτησης στα ιδιωτικά Ι.Ε.Κ. ποικίλει, ενώ κάθε έτος αναπροσαρμόζεται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.
Εξετάσεις - Αποκτηθέντα προσόντα
Η αξιολόγηση των καταρτιζομένων κατά τη διάρκεια του εξαμήνου γίνεται με τη διενέργεια εξετάσεων προόδου και τελικών εξετάσεων στο τέλος του εξαμήνου. Οι καταρτιζόμενοι που ολοκληρώνουν επιτυχώς την κατάρτισή τους στα δημόσια και ιδιωτικά Ι.Ε.Κ. λαμβάνουν Βεβαίωση Επαγγελματικής Κατάρτισης, αποκτώντας το δικαίωμα συμμετοχής στις εξετάσεις πιστοποίησης επαγγελματικής κατάρτισης για την απόκτηση Διπλώματος Επαγγελματικής Κατάρτισης, επιπέδου μεταδευτεροβάθμιας (3+) επαγγελματικής κατάρτισης. Οι εξετάσεις διενεργούνται από τον Ο.Ε.Ε.Κ. σε πανελλαδικό επίπεδο δύο φορές το χρόνο και περιλαμβάνουν θεωρητική και πρακτική εξέταση. Στους ενήλικες αποφοίτους Γυμνασίου που φοιτούν σε μεταγυμνασιακά Τμήματα των Ι.Ε.Κ. χορηγείται Πιστοποιητικό Επαγγελματικής Κατάρτισης επιπέδου 1. Οι απόφοιτοι δημοσίων και ιδιωτικών Ι.Ε.Κ., πριν λάβουν μέρος στις εξετάσεις πιστοποίησης επαγγελματικής κατάρτισης, έχουν δικαίωμα προαιρετικής εξάμηνης πρακτικής άσκησης, που θεωρείται αναγνωρισμένη προϋπηρεσία για χορήγηση άδειας άσκησης επαγγέλματος. Η άσκηση αυτή γίνεται στο δημόσιο τομέα ή σε ιδιωτικές επιχειρήσεις και εποπτεύεται από συντονιστή. Το Δίπλωμα Επαγγελματικής Κατάρτισης αναγνωρίζεται τόσο στην Ελλάδα όσο και στις χώρες της Ε.Ε. και αποτελεί προϋπόθεση για τη λήψη άδειας άσκησης επαγγέλματος, σε όποιες ειδικότητες απαιτείται.
5.2. ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ
Δομή, διάρκεια και στόχος
Η Συνεχιζόμενη Επαγγελματική Κατάρτιση περιλαμβάνει το σύνολο των δραστηριοτήτων επαγγελματικής κατάρτισης και επιμόρφωσης που υλοποιούνται εκτός του θεσμοθετημένου συστήματος επάλληλων τυποποιημένων βαθμίδων της Αρχικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης.
Η Συνεχιζόμενη Επαγγελματική Κατάρτιση αποβλέπει στη συντήρηση, ανανέωση, αναβάθμιση και εκσυγχρονισμό των επαγγελματικών γνώσεων και δεξιοτήτων των ανέργων που χρειάζονται εξειδίκευση, ώστε να αναζητήσουν εργασία, και των εργαζομένων που επιθυμούν την επαγγελματική εξέλιξη.
Οι δράσεις συνεχιζόμενης κατάρτισης στην Ελλάδα υλοποιούνται από ένα πλήθος φορέων που απευθύνονται σε διαφορετικές κατηγορίες του πληθυσμού και εποπτεύονται από διαφορετικά Υπουργεία. Το ισχύον θεσμικό πλαίσιο καθιερώνει τέσσερα πεδία άσκησης πολιτικών στο πλαίσιο της Συνεχιζόμενης Επαγγελματικής Κατάρτισης:
Πεδίο κατάρτισης των ανέργων
Πεδίο κατάρτισης των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα
Πεδίο κατάρτισης των εργαζομένων του ευρύτερου δημόσιου τομέα
Πεδίο κατάρτισης κοινωνικά ευαίσθητων ομάδων.
Τα προγράμματα Συνεχιζόμενης Επαγγελματικής Κατάρτισης είναι μικρής διάρκειας και οι ώρες κατάρτισης διαμορφώνονται από το αντικείμενο κατάρτισης, το περιεχόμενο του προγράμματος και την ομάδα στην οποία απευθύνεται το πρόγραμμα.
Φορείς - Εκπαιδευτικά προγράμματα
Στην Ελλάδα, οι φορείς του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα που υλοποιούν προγράμματα Συνεχιζόμενης Επαγγελματικής Κατάρτισης είναι τα Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης (Κ.Ε.Κ.).
Τα Κ.Ε.Κ. αποτελούν φορείς παροχής υπηρεσιών Συνεχιζόμενης Επαγγελματικής Κατάρτισης και την ευθύνη της πιστοποίησής τους έχει το Εθνικό Κέντρο Πιστοποίησης Δομών Συνεχιζόμενης Επαγγελματικής Κατάρτισης και Συνοδευτικών Υποστηρικτικών Υπηρεσιών (Ε.ΚΕ.ΠΙΣ. - www.ekepis.gr).
Τα Κ.Ε.Κ. υλοποιούν προγράμματα άτυπης συνεχιζόμενης κατάρτισης για τη σύνδεση κατάρτισης και απασχόλησης, προγράμματα κατά του κοινωνικού αποκλεισμού για ανέργους, αυτοαπασχολούμενους, ειδικές ομάδες και προγράμματα ενδοεπιχειρησιακής κατάρτισης.
Τα προγράμματα Συνεχιζόμενης Επαγγελματικής Κατάρτισης περιλαμβάνουν θεωρητική κατάρτιση και πρακτική άσκηση σε επιχειρήσεις, ενώ οι καταρτιζόμενοι επιδοτούνται καθ´ όλη τη διάρκεια του προγράμματος.
Εξετάσεις - Αποκτηθέντα προσόντα
Τα Κ.Ε.Κ. προτείνουν και εφαρμόζουν σύστημα αξιολόγησης των καταρτιζομένων ανάλογα με το υλοποιούμενο πρόγραμμα, ενώ μετά την επιτυχή ολοκλήρωση της κατάρτισης χορηγούν Βεβαίωση Παρακολούθησης του συγκεκριμένου προγράμματος κατάρτισης.
Στα προγράμματα αυτά δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στην προώθηση των καταρτιζομένων στην απασχόληση.
5.3. Ιδιωτικα εργαςτηρια ελευθερων σπουδων
Τα Εργαστήρια Ελευθέρων Σπουδών αποτελούν ιδιωτικά εκπαιδευτήρια στα οποία φοιτούν απόφοιτοι Λυκείου από ένα ως τέσσερα χρόνια ανάλογα με το επίπεδο εκπαίδευσης που παρέχουν. Η λειτουργία αυτών των Εργαστηρίων δεν υπόκειται σε εκπαιδευτικό ή άλλης μορφής έλεγχο από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. Ορισμένα από αυτά συνεργάζονται με πανεπιστήμια του εξωτερικού με σκοπό την παροχή πανεπιστημιακού τίτλου σπουδών. Ο τίτλος αυτός, ωστόσο, δεν αναγνωρίζεται από το Διαπανεπιστημιακό Κέντρο Αναγνώρισης Τίτλων Σπουδών της Αλλοδαπής (ΔΙ.ΚΑ.Τ.Σ.Α. - www.dikatsa.gr) ως ισότιμος με αυτούς που χορηγούν τα ελληνικά δημόσια Πανεπιστήμια και Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, καθώς σύμφωνα με το Ελληνικό Σύνταγμα δεν επιτρέπεται η ίδρυση και η λειτουργία ιδιωτικών Πανεπιστημίων και ιδιωτικών Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων.
6. ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ (ISCED LEVEL 5)
6.1. ΑΝΩΤΑΤΗ ΚΑΙ ΑΝΩΤΕΡΗ ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Δομή και στόχος
Στην Ελλάδα, με βάση το Ν. 2916/2001, η Τριτοβάθμια Εκπαίδευση χωρίζεται σε Ανώτατη Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση, η οποία παρέχεται στα Πανεπιστήμια, και σε Ανώτατη Τεχνολογική Εκπαίδευση, η οποία παρέχεται στα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (Τ.Ε.Ι). Επιπλέον, από το ακαδημαϊκό έτος 1997/98 θεσμοθετήθηκε το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (Ε.Α.Π.). Με διάταξη του Συντάγματος, η επαγγελματική και η ειδική εκπαίδευση παρέχονται επίσης και στις σχολές της Ανώτερης Βαθμίδας Εκπαίδευσης. Πιο συγκεκριμένα, η δομή της Ελληνικής Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης έχει ως εξής:
Ανώτατη Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση
Η Ανώτατη Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση έχει ως αποστολή την υψηλή θεωρητική και σφαιρική κατάρτιση του μελλοντικού επιστημονικού δυναμικού της χώρας. Στην Ανώτατη Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση ανήκουν τα Πανεπιστήμια, τα Πολυτεχνεία, η Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών και το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Στην Ελλάδα λειτουργούν 20 Πανεπιστήμια, σε διάφορες πόλεις της χώρας, τα οποία αποτελούνται από Σχολές, οι οποίες με τη σειρά τους διαιρούνται σε Τμήματα και αυτά σε αντίστοιχους Τομείς.
Ανώτατη Τεχνολογική Εκπαίδευση
Η Ανώτατη Τεχνολογική Εκπαίδευση έχει ως ρόλο να συμβάλει στην αναπτυξιακή διαδικασία της χώρας και στην πρόοδο της επιστήμης και της εφαρμοσμένης έρευνας. Η εκπαίδευση είναι προσανατολισμένη στην αφομοίωση και μεταφορά των δεδομένων της επιστήμης στην παραγωγή. Οι σπουδές στα Τ.Ε.Ι. σε σύγκριση με αυτές στα Πανεπιστήμια έχουν περισσότερο εφαρμοσμένο χαρακτήρα. Στην Ελλάδα υπάρχουν 14 Τ.Ε.Ι., τα οποία αποτελούνται από δύο (2) τουλάχιστον Σχολές, που περιλαμβάνουν δύο ή περισσότερα Τμήματα. Τα Τ.Ε.Ι. λειτουργούν σε διάφορες πόλεις της χώρας, ενώ μερικά έχουν και ανεξάρτητα παραρτήματα, δηλαδή ανεξάρτητα Τμήματα σε άλλη πόλη.
Το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο
Το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (Ε.Α.Π) αποτελεί τη βάση της ανοικτής και από απόσταση παρεχόμενης εκπαίδευσης. Ο βασικός στόχος του Ε.Α.Π. είναι να προσφέρει περισσότερες εκπαιδευτικές ευκαιρίες σ´ ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερομένων και ηλικιακών ομάδων με βάση την αντίληψη ότι η μόρφωση είναι δικαίωμα όλων σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Το Ε.Α.Π. λειτουργεί από το 1998 και εδρεύει στην Πάτρα.
Ανώτερη Εκπαίδευση
Στην Ανώτερη Βαθμίδα Εκπαίδευσης υπάγονται διάφορες σχολές που παρέχουν επαγγελματική ειδίκευση σε συγκεκριμένους τομείς που αφορούν στη θρησκεία, στην τέχνη, στον τουρισμό, στο ναυτικό, στο στρατό και στη δημόσια τάξη. Πιο συγκεκριμένα, στις σχολές αυτές περιλαμβάνονται οι Ανώτερες Εκκλησιαστικές Σχολές, οι Ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού, οι Ανώτερες Σχολές Χορού και Δραματικής Τέχνης, οι Ανώτερες Σχολές Τουριστικής Εκπαίδευσης, οι Ανώτερες Σχολές Υπαξιωματικών του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας και η Ανώτερη Σχολή Αστυφυλάκων.
Σύμφωνα με το ισχύον Σύνταγμα, οι φορείς της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης αποτελούν Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου (Ν.Π.Δ.Δ.), πλήρως αυτοδιοικούμενα που τελούν υπό την εποπτεία του κράτους και χρηματοδοτούνται από αυτό.
Η επίσημη γλώσσα διδασκαλίας είναι η Ελληνική. Ωστόσο, προσφέρονται εξειδικευμένα προγράμματα σπουδών προπτυχιακού ή μεταπτυχιακού επιπέδου σε ξένη γλώσσα. Παράλληλα, η γνώση μίας ή περισσοτέρων ξένων γλωσσών αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την εισαγωγή και παρακολούθηση των μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών. Η φοίτηση, ως επί το πλείστον, είναι δωρεάν με κάποιες εξαιρέσεις που αφορούν κυρίως ορισμένα μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών και τις σπουδές στο Ε.Α.Π.
Προϋποθέσεις Εισαγωγής
Βασική προϋπόθεση για την εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση είναι η κατοχή του απολυτηρίου του Ενιαίου Λυκείου, ενώ ο αριθμός των φοιτητών που εισάγονται σε κάθε Τμήμα των Πανεπιστημίων και των Τ.Ε.Ι. καθορίζεται από το Υπουργείο Παιδείας σε ετήσια βάση. Η διαδικασία εισαγωγής βασίζεται στην επίδοση των μαθητών κατά τη Β´ και τη Γ´ τάξη σε εννέα (9) μαθήματα Γενικής Παιδείας και Κατεύθυνσης, που εξετάζονται σε θέματα πανελλαδικού επιπέδου, συμπεριλαμβανομένης της προφορικής βαθμολογίας κατά 30% και της γραπτής βαθμολογίας κατά 70%. Δικαίωμα εισαγωγής σε ορισμένο αριθμό θέσεων των Τ.Ε.Ι. έχουν και οι απόφοιτοι των Τεχνικών Επαγγελματικών Εκπαιδευτηρίων (Τ.Ε.Ε.). Δυνατότητα εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, χωρίς εξετάσεις, έχουν και όσοι έχουν υπερβεί το 23ο έτος της ηλικίας τους μέσω των εναλλακτικών μορφών Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης του Ε.Α.Π. Όσον αφορά στις Σχολές Ανώτερης Εκπαίδευσης, σε ορισμένες απ´ αυτές δεν απαιτείται η συμμετοχή στις γενικές εξετάσεις, αλλά ακολουθούν ειδικό σύστημα εισαγωγής. Τέλος, αλλοδαποί απόφοιτοι Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του Εξωτερικού μπορούν να εισαχθούν στην ελληνική Τριτοβάθμια Εκπαίδευση με βάση τον βαθμό του απολυτηρίου της χώρας τους. Η εισαγωγή τους, βέβαια, εξαρτάται από τον αριθμό τον προσφερόμενων θέσεων των Ελληνικών Πανεπιστημίων για φοιτητές εξωτερικού και την πιστοποίηση για τη γνώση της Ελληνικής γλώσσας μέσω ειδικών εξετάσεων που διοργανώνονται από τα Πανεπιστήμια Αθηνών και Θεσσαλονίκης. Οι πολίτες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης απαλλάσσονται από οικονομικές υποχρεώσεις για σπουδές στα Τ.Ε.Ι., χρειάζεται όμως να ανταποκριθούν σε συγκεκριμένες οικονομικές υποχρεώσεις εάν επιθυμούν να σπουδάσουν σε κάποιο από τα Ελληνικά Πανεπιστήμια.
Οι απόφοιτοι Σχολών Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης έχουν τη δυνατότητα να συμμετάσχουν σε Κατατακτήριες Εξετάσεις για να εισαχθούν σε άλλα Τριτοβάθμια Εκπαιδευτικά Ιδρύματα.
Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και Προγράμματα σπουδών
Πανεπιστήμια: Η φοίτηση στα Πανεπιστήμια διαρκεί τέσσερα (4) έτη, εκτός από ορισμένες Σχολές όπου η φοίτηση μπορεί να διαρκέσει πέντε (5) ή έξι (6) έτη. Το ακαδημαϊκό έτος στα Ελληνικά Πανεπιστήμια διαιρείται σε δύο εξάμηνα των δεκατριών (13) πλήρων εβδομάδων διδασκαλίας και τριών (3) εβδομάδων εξετάσεων. Οι φοιτητές περατώνουν τις σπουδές τους με την πάροδο των τεσσάρων ετών και εφόσον έχουν ολοκληρώσει επιτυχώς την παρακολούθηση και εξέταση των υποχρεωτικών μαθημάτων, καθώς και των μαθημάτων επιλογής. Ο τίτλος σπουδών στα Ελληνικά Πανεπιστήμια είναι το Πτυχίο ή το Δίπλωμα ανάλογα με τη Σχολή φοίτησης. Τα Πανεπιστήμια παρέχουν τίτλους σπουδών στα εξής επιστημονικά πεδία: Ανθρωπιστικές, Νομικές και Κοινωνικές Επιστήμες, Θετικές Επιστήμες, Επιστήμες Υγείας, Τεχνολογικές Επιστήμες και Επιστήμες Οικονομίας και Διοίκησης.
Τ.Ε.Ι.: Η φοίτηση στα Τ.Ε.Ι. διαρκεί τέσσερα (4) έτη. Διαιρείται σε οκτώ (8) εξάμηνα που περιλαμβάνουν τα προγράμματα διδασκαλίας και το εξάμηνο εκπόνησης της πτυχιακής εργασίας, κατά τη διάρκεια του οποίου είναι δυνατό να πραγματοποιείται και η καθοδηγούμενη και αξιολογούμενη άσκηση στο επάγγελμα. Ο τίτλος σπουδών στα Τ.Ε.Ι. είναι το Πτυχίο. Τα Τ.Ε.Ι. παρέχουν συνολικά 81 εξειδικεύσεις στους τομείς των Γραφικών Τεχνών και Καλλιτεχνικών Σπουδών, Διοίκησης και Οικονομίας, Επαγγελμάτων Υγείας και Πρόνοιας, Τεχνολογικών Εφαρμογών, Τεχνολογίας Τροφίμων και Διατροφής, Τεχνολογίας Γεωπονίας και Μουσικής Τεχνολογίας.
Ε.Α.Π.: Το πρόγραμμα σπουδών στο Ε.Α.Π. βασίζεται στη μέθοδο της εξ´ αποστάσεως διδασκαλίας. Οι φοιτητές χρειάζεται να οργανώσουν κατάλληλα το χρόνο τους ώστε να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της μελέτης που επιβάλλει αυτή η διδακτική μέθοδος. Το Ε.Α.Π. παρέχει πτυχίο ισότιμο με το πτυχίο των "παραδοσιακών" Πανεπιστημίων. Οργανώνει προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών, καθώς και προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης ή μετεκπαίδευσης που οδηγούν σε πιστοποιητικά παρακολούθησης ή επιμόρφωσης.
Τέλος, στα περισσότερα Πανεπιστήμια και Τ.Ε.Ι. της χώρας λειτουργούν Γραφεία Διασύνδεσης (Γ.Δ.), τα οποία αποτελούν γέφυρα επικοινωνίας ανάμεσα στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και την αγορά εργασίας. Μέσα από τη στενή συνεργασία με παραγωγικούς φορείς βοηθούν τους αποφοίτους και τελειοφοίτους να μεταβούν ομαλά στον κόσμο της παραγωγής.
6.2. ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ
Στην Ελλάδα, τα Μεταπτυχιακά Προγράμματα Σπουδών οδηγούν στην απόκτηση Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης (Μ.Δ.Ε.).
Ο γενικός στόχος των Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών (Π.Μ.Σ.) είναι η διεύρυνση των σπουδών, σε μεταπτυχιακό επίπεδο, με σκοπό την παροχή ειδίκευσης σε διάφορες γνωστικές περιοχές. Στην Ελλάδα λειτουργούν διακόσια δέκα τρία (213) Π.Μ.Σ. στα Πανεπιστήμια και δέκα (10) Π.Μ.Σ. στο Ε.Α.Π. που οδηγούν στην απόκτηση του Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης (Μ.Δ.Ε.). Στα μεταπτυχιακά προγράμματα μπορούν να εγγραφούν απόφοιτοι των Πανεπιστημίων και των Τ.Ε.Ι. Η εισαγωγή των υποψηφίων γίνεται με τη διαδικασία της επιλογής ή των εξετάσεων (προφορικών ή/και γραπτών). Επίσης, απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η γνώση μιας τουλάχιστον ξένης γλώσσας. Η χρονική διάρκειά τους δεν μπορεί να είναι μικρότερη από ένα ημερολογιακό έτος.
7. ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ (ISCED LEVEL 6)
Οι Διδακτορικές Σπουδές οδηγούν στην απόκτηση Διδακτορικού Διπλώματος.
Ο γενικός στόχος των σπουδών απόκτησης Διδακτορικού Διπλώματος είναι η εξειδίκευση σε στρατηγικής σημασίας γνωστικές περιοχές, και η εμβάθυνση και ανάπτυξη της βασικής έρευνας σε διάφορες επιστημονικές περιοχές με αποτέλεσμα τη σύγχρονη ενδυνάμωση του επιστημονικού ιστού της χώρας. Για την απόκτηση Διδακτορικού Διπλώματος απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η κατοχή Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης (Μ.Δ.Ε.) σε όσα Πανεπιστήμια λειτουργούν οργανωμένα Μεταπτυχιακά Προγράμματα Σπουδών. Η εκπόνηση διδακτορικής διατριβής σε τμήματα των Πανεπιστημίων που δεν λειτουργούν οργανωμένα Π.Μ.Σ. γίνεται ύστερα από αίτηση του υποψηφίου και αφού ακολουθηθεί συγκεκριμένη διαδικασία. Υπάρχουν, δε, ορισμένα Τμήματα των Πανεπιστημίων (π.χ. Πολυτεχνείο) όπου παρέχεται η δυνατότητα απόκτησης μόνο διδακτορικού διπλώματος. Οι προϋποθέσεις εισαγωγής στα τμήματα αυτά καθορίζονται από τα ίδια τα Τμήματα.
Πηγές:
European Handbook for Guidance Counsellors, Greece (Hellas)
Νόμος υπ´ αρ. 2525, Ενιαίο Λύκειο, πρόσβαση των αποφοίτων του στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου και άλλες διατάξεις, τεύχος 1ο, Αριθμός φύλλου 188, 23 Σεπτεμβρίου 1997.
Νόμος υπ´ αρ. 2640, Δευτεροβάθμια τεχνική-επαγγελματική εκπαίδευση και άλλες διατάξεις, τεύχος 1ο, Αριθμός φύλλου 206, 3 Σεπτεμβρίου 1998.
Νόμος υπ´ αρ. 2916, Διάρθρωση της Ανώτατης Εκπαίδευσης και ρύθμιση θεμάτων του Τεχνολογικού Τομέα αυτής, Εφημερίδα της Κυβέρνησης της Ελληνικής Δημοκρατίας, τεύχος 1ο, Αριθμός φύλλου 114, 11 Ιουνίου 2001.
Το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα, Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, Αθήνα 1999.
Useful links for more information:
www.ypepth.gr (Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων)
http://www.ypepth.gr/el_ec_page969.htm (Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων-Περιγραφή Ελληνικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος & Διάγραμμα)
http://www.ypepth.gr/en_ec_page1531.htm (Υπουργείο Εθνικής Παιδείας καιΘρησκευμάτων-Description of the Greek Education System in English)
http://www.eurydice.org/Eurybase/frameset_eurybase.html (Ευρωπαϊκό Δίκτυο για την Εκπαίδευση "ΕΥΡΥΔΙΚΗ")
http://www.eurydice.org/Doc_intermediaires/descriptions/en/frameset_descr.html (Ευρωπαϊκό Δίκτυο για την Εκπαίδευση "ΕΥΡΥΔΙΚΗ"- Description of National Education Systems & Diagramme)
www.ekep.gr [Εθνικό Κέντρο Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΕΚΕΠ)-National Centre
www.oaed.gr (Οργανισμός Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού)
www.oeek.gr (Οργανισμός Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης)
www.ekepis.gr (Εθνικό Κέντρο Πιστοποίησης Δομών Συνεχιζόμενης Επαγγελματικής Κατάρτισης και Συνοδευτικών Υποστηρικτικών Υπηρεσιών)
www.pi-schools.gr (Παιδαγωγικό Ινστιτούτο)
www.iky.gr (Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών)
www.dikatsa.gr (Διαπανεπιστημιακό Κέντρο Αναγνώρισης Τίτλων Σπουδών της Αλλοδαπής)
[1] Η περιγραφή του Ελληνικού Εκπαιδευτικού Συστήματος έγινε με βάση τη διεθνή ταξινόμηση της UNESCO για την εκπαίδευση, στην οποία περιγράφονται 7 επίπεδα εκπαίδευσης ( ISCED Levels ). United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization. International Standard Classification of Education - ISCED 1997
http://www.uis.unesco.org/en/pub/isced/ISCED_A.pdf
